Bouwbeschrijving om een varend Skûtsje te maken |
van "de twee gebroeders" uit Drachten U bent op pagina 7. |
Optuigen:
Tijdens optuigen van het Skûtsje is het noodzakelijk om een degelijke standaard te gebruiken. Zelf bij de Marblehead een standaard ontvangen die ook prima dienst doet voor het Skûtsje. De standaard is opgebouwd uit stevig latwerk met een lengte van 800 x 40 x 25 mm. Het scharnierpunt zit op 470 mm vanaf de onderkant. De breedte aan de onderkant is 550 mm en aan de bovenkant 350 mm. De onderste verstevigings platen zijn van 100 x 500 mm triplex gemaakt.
 |
 |
Proefvaart geslaagd:
Op 5 oktober 2014 is de proefvaart tijdens een aanvankelijk rustig windje die later op de middag toenam tot een windkracht 3 á 4 met succes uitgevoerd. Toch zijn er zoals altijd punten die beter kunnen. Zo kwam naar voren dat de gaffel tijdens het ruime en voor de wind varen niet voldoende "open" kwam te staan, dit had tot gevolg dat het zeil een lelijke plooi te zien gaf en bij ruime en voor de wind maar voor 2/3 effectief was.
VERBETERPUNTEN:
Gaffel draait onvoldoende uit:
Door de meer ervaren Skûtsje vaarders werd opgemerkt dat het probleem lag bij het bevestigingspunt van de nokkenval op de mast. Het bevestigingspunt van de nokkenval moet met een draaipunt zo dicht mogelijk bij de mast meedraaien met de gaffel, is dit niet het geval dan verschillen de lengten van gaffel en nokkenval bij het "openen" van het zeil en komen er spanningen op de vallen te staan zodat de gaffel onvoldoende uitdraait.
Ook de vallen die naar beneden op de lier of kikker afgewerkt worden mogen niet met de gaffel of gaffelbek in aanraking komen. Door de spanning op deze lijnen word de gaffel tegengehouden met het uitdraaiprobleem als gevolg. Dit probleem kan wel sterk verminderd worden als het halstakeltje en de vallen van het grootzeil niet te strak aangehaald worden.
Inmiddels wel gekeken of het probleem van de gaffel opgelost kan worden. Zoals hierboven gesteld moet het draaipunt zo dicht mogelijk bij de mast zitten. Op de tekentafel en proefondervindelijk is vastgesteld dat het veel beter is om de hele bevestiging met een ring om de mast te laten draaien zodat het bevestigingspunt volledig meedraait naar de zijkanten. Afgezien dat het behoorlijk van het origineel afwijkt is het ook niet meer zo makkelijk te verwezenlijken en omdat alle bevestigingspunten gelijmd en geverfd zijn. Kortom het is de moeite waard om tijdens het bouwen de gaffeluitslag goed in de gaten te houden.
Uitdraaien gaffel aangepast:
Het zat me toch niet lekker dat het zeil niet efficiënt af te stellen was, dus toch maar e.a gedemonteerd en een licht lopende ring van 1,5 mm RVS staf met bevestiging voor de nokkenval rond een messing busje om de mast aangebracht. Ook het bevestigingspunt van de gaffelbek naar boven verplaatst omdat er door de korte afstand en de vaste verbinding veel spanning bij het draaien ontstond. Dat hiermee van de originele bevestigingen afgeweken is dat is duidelijk. Het is helaas niet anders. De verbetering is op de foto's te zien.
 |
 |
Gaffeluitslag blijft ruim achter bij giekuitslag |
Gaffeluitslag duidelijk verbeterd |
Wijzigen epoxy deel hulpzwaard:
Als modelbouwer zijn we er wel aan gewend dat je 3 stappen voorruit doet en weer 2 stappen achteruit moet doen om het zo voor elkaar te krijgen dat het naar je zin is. Zo ook met het reeds besproken epoxy hulpzwaard op pagina 5. Tijdens het varen kreeg ik de indruk dat het nogal zware (1 Kg) en relatief brede epoxy deel voor de nodige weerstand zorgt. Daarom is dit deel vervangen door een smalle aluminium strip van 100 x 65 x 550 lang en 6 mm dik die in de vorm van een marblehead hulpzwaard bewerkt is. De marblehead blijft onder alle omstandigheden snel varen en lijkt bijzonder weinig weerstand te hebben dus waarom zou dit niet werken bij een Skûtsje. Helaas was ik genoodzaakt om de bevestiging op het skûtsje en de bevestiging van de bulb opnieuw uit te vinden. De RVS draadeinden 8 m/m zijn in het 3 m/m messing plaatje geschroefd en hardgesoldeerd. Omdat alle krachten op een zeer smal deel (6 m/m) terecht komen is het geheel met 4 m/m boutjes en een doorlopend draadeind met twee componentenlijm (Bison kombi pro XL) vastgezet. Hieronder het resultaat.
Goed om te weten:
Epoxy achtige lijmsoorten hebben de gewoonte om bij inademing of aanraking (als je zonder bescherming werkt) niet afbreekbaar op te hopen in het lichaam. Bij mij resulteerde dit door een bijzonder heftige allergische reactie met een opgezwollen gezicht, dichte ogen en bijzonder gevoelige huid tot gevolg. Na diverse allergische testen is het dwingende advies van de dermatoloog dan ook om te stoppen met het gebruik van deze lijmsoorten. Om het niet zo ver te laten komen is mijn advies dan ook gebruik ALTIJD de juiste beschermmiddelen in de vorm van een half gelaatsmasker met de juiste filters, handschoenen en beschermende kleding. Aanvullend op deze bescherming zal een afzuiginrichting of buiten in de wind werken minder kans op inademing van de dampen of irritatie aan handen en gezicht geven.
Afdichten doorvoerpijpjes:
Omdat ik het hulpzwaard op drie standen kan monteren (6 messing pijpjes als doorvoering) heeft de ervaring me geleerd dat er bij veel wind nogal wat water door de overgebleven open doorvoeringen naar binnen komt. Dicht de open doorvoeringen af met een kunststof propje of gewoon met soepele oordopjes. Het messing plaatje dicht bij mij de doorvoeringen tussen de draadeinden al af dus heb ik maar twee kunststof plugjes met een "O" ring nodig om e.a. waterdicht te krijgen. Zie foto rechts boven.
 |
 |
Detail bevestiging |
Kunststof plugjes met "O" ring |
 |
 |
Detail bulb bevestiging |
Vernieuwde hulpzwaard |
---- // ----
Enkele details:
Hieronder een detail van het halstakeltje die voor de twee gebroeders bestaat uit twee eenschijfs blokken op het dek en een dubbelblok die met een haak aan de halshoek van het grootzeil verbonden is. In het midden de bevestiging van de kloten (houten kraaltjes van 4 mm) die met RVS karabijnhaakjes van 12 mm en ronde spro wartels 10 mm met het voorlijk van het grootzeil zijn verbonden. Let erop dat de karabijnhaken echt van RVS zijn de andere z.g. metalen haken buigen te makkelijk uit. Ronde Spro wartels zijn in een goede viswinkel of via internet te verkrijgen. Rechts het hierboven beschreven bevestigingspunt van de nokkenval en het hoger geplaatste blok van de gaffelbek bevestiging. Om de val van de gaffelbek te laten passeren het oude punt op de krans korter gemaakt.
 |
 |
 |
Lijnenplan en bevestiging halstakeltje |
Bevestiging van de z.g. "kloten" |
Meedraaiende ring met nokkenval bevestiging |
 |
Fokboompje in balans brengen. |
Fokboom in balans gebracht |
Officiële tewaterlating:
Op 2 november 2014 is de twee gebroeders met geestelijk vocht gedoopt en na het gezamenlijk nuttigen van een glaasje te water gelaten. Hoewel het bovenste deel van de bomen deed vermoeden dat het hard waaide was het zoals we op Madestein gewend zijn toch behelpen met soms verraderlijk harde vlagen, valwinden en veel windstille plekken. Ondanks deze omstandigheden zijn er wel enkele wedstrijdrondjes gevaren.
Bekijk de video via het sitemenu video en kies:
"Doop en tewaterlating van vier
HMBC Skûtsjes 12 nov. 2014"
Naar sitemenu video klik hier
 |
|
| Doop "de twee gebroeders Drachten" |
 |
 |
Vier nieuwe Skûtsjes klaar voor de doop en de tewaterlating |
Glaasje op laat je rijden |
Test na aanbrengen van de verbeterpunten:
Na de eerste tewaterlating volgde een lange periode van weinig of geen wind. Eindelijk na drie weken was er voldoende wind om de vermelde verbeterpunten uit te testen. Zoals te zien is de gaffel aanpassing goed geslaagd, ook het hulpzwaard voldoet volgens mij aan de verwachte verbetering. Het aangebrachte roerplaatje voor een betere watergeleiding (zie pagina 5) werkt volgens mij prima, bij veel of weinig wind reageert het Skûtsje zoals de bedoeling is. De beschreven poging op pagina 2 en 4 om zo min mogelijk water in het ruim te krijgen is buiten verwachting goed geslaagd. De eerlijkheid gebied me wel te zeggen dat er nog een uitneembaar aluminium plaatje van 6 cm hoog voor de spatwaterdichte waterkering (zie pagina 2) om de mastvoet geplaatst was. Na een test met erg veel wind was er bijzonder weinig water binnengekomen dus uitermate tevreden met dit resultaat. Met veel plezier en vertrouwen kijk ik uit naar het komende vaarseizoen.
 |
 |
"Aan de wind" dek en gangboord spoelen |
Op snelheid |
 |
 |
Met open zeilen voor de wind |
Ruime wind met het clubhuis op achtergrond |