Bouwbeschrijving om een varend Skûtsje te maken |
van "de twee gebroeders" uit Drachten U bent op pagina 4. |
Zijzwaardbevestiging, strijklat en stootklos:
De zijzwaarden zijn opgehangen in de schuifruimte (6 x 6 x 80 m/m) van de zwaardunit. Om het zwaard te bedienen en ook in de lengte te verstellen is een messing busje met een diameter van 6 en een lengte van 6,1 m/m met een gat van 3 m/m gemaakt. Het zwaard, een afstandsring (bij mij 15 x 6 m/m dik) met daarop het busje en weer een ring van 15 x 2 m/m zijn met een RVS bout(je) 3 m/m op elkaar in de unit geklemd (foto rechts). Doordat de lengte van het busje 0,1 m/m langer is dan de sleufbreedte kan het zwaard draaien en schuiven. Het naar voren en achteren schuiven van de zijzwaarden wordt tijdens het trimmen van het skûtsje gebruikt om het oploeven of afvallen van het skûtsje in balans te brengen. Is de balans eenmaal bereikt (boot blijft zijn koers houden zonder roer te geven) dan worden de zwaarden met een ketting vergrendeld om het naar voren en achter schuiven van het zwaarden tegen te gaan. Het midden van de ketting wordt bevestigd op het 3mm doorstekende boutje de schakels vallen in beide “V” vormen van de zwaardunit zodat de heen en weergaande beweging wordt vergrendeld.
Boot is loefgierig (oploeven) of lijgierig (afvallen): Een loefgierige boot heeft de neiging om naar de loefzijde toe te draaien, ofwel met de voorpunt naar de wind toe. Een lijgierige boot zal de tegengestelde neiging hebben, dus neigen om van de wind af te draaien.
De strijklatten (lang 28 cm) zijn met drie boutjes boven de waterlijn gelijmd vastgezet. Bij de originele Skûtsjes zijn de strijklatten bedoeld om tijdens het varen het zwaard de juiste stand te geven en zijn vaak ingevet om de wrijving van het langsglijdende zwaard te verminderen. Ter bescherming van het zwaard is vóór het zwaard een stootklos gemonteerd.
 |
 |
Halstakeltje grootzeil:
 |
Wanneer aan de wind varend het grootzeil vlakker getrimd moet worden dan kan het voorlijk met behulp van het z.g. halstakeltje strakker gezet worden. Het halstakeltje bestaat uit twee éénschijfs blokken en één tweeschijfsblok waar de halslijn doorheen loopt. De twee éénschijfsblokken zijn op het dek (tussen mast en laadruim) of op de knegt bevestigd. Het tweeschijfsblok wordt met een haak aan de hals van het grootzeil gehangen. De twee bevestigingspunten 2,5 m/m komen gelijk met het dek en worden na dekmontage voorzien van een draadeind met ring. |
Dek:
Om het triplex dek te maken zijn er vooraf precies passende mallen van 160 grams papier gemaakt. Deze mallen zijn overgebracht op triplex plaat met een dikte van 1,2 m/m. Eerst mallen maken heeft als voordeel dat vooraf te zien is of het geplande deel soepel te plaatsen is en dat nabewerken van het triplex tot een minimum beperkt blijft.
Alle naden zijn zo geplaatst dat ze op een spant van 3 m/m uitkomen. Voor het aansluitende deel is de betreffende spant met een strookje van 3 x 8 m/m breder gemaakt (dus totaal 6 m/m) zodat het volgende deel ook weer een lijmvlak van 3 m/m heeft.
 |
Door het maken van papieren mallen (rechts) is het triplex dek (links) gemaakt. |
Afwerking bovenkant Dramen / Boorden d.m.v. het Rântsje:
De bovenkant van de boorden is afgewerkt met een kunststof hoekprofiel (het rântsje). Om aan de binnenkant van dit profiel een stevige basis te hebben is dit hoekprofiel uit de deksel van een kabel-/wandgootje 17 x 30 x 2010 gezaagd. Voordeel t.o.v. een gewoon hoekprofiel is de stevige binnenkant en de U vorm zodat de bovenrand van het boord in een rechte vorm gedwongen wordt. Om de rondingen van de boorden goed te volgen is verwarmen van het hoekprofiel met een strijkbout noodzakelijk. Hou de strijkbout 10 m/m boven het hoekprofiel totdat deze uit zichzelf door gaat zakken, dan deel voor deel in de ronding(en) drukken. Het is handig om een kant van het hoekprofiel vast te klemmen zodat vanuit dit vaste punt gewerkt kan worden.
 |
De vlakke kant van het gezaagde hoekprofiel wordt met de binnenkant op de buitenkant van de boorden gelijmd. |
Bolders:
Na het lijmen van het rântsje zijn de bolders op de dramen/boorden gelijmd. De bolders zijn gemaakt van twee lagen vliegtuigtriplex tot een dikte van 10 m/m. De gaten 1,5 m/m voor het bevestigen van de stukjes RVS rond waarmee de lijnen vastgezet worden zijn al geboord.
 |
 |
Roef en luikenkap:
Ook bij het maken van de luikenkap met roef is een ultieme poging gedaan om zo min mogelijk water binnen te krijgen. Hiervoor is gebruik gemaakt van het hierboven omschreven U profiel (gezaagd uit het wandgootje) dit profiel is in de kim van de waterkering gelijmd. De binnenring van luikenkap is hierop pasgemaakt de buitenring sluit zo goed mogelijk aan op het gangboord van het skûtsje. De verwachting is dat de buitenring de eerste klappen van het water opvangt zodat de binnenring met het U profiel geen waterdruk te verwerken krijgt. Ben benieuwd of dit gaat werken?
Omdat alle aansluitingen rond en bol zijn komt er heel wat pas en meetwerk bij kijken om e.a. goed aan te laten sluiten.
 |
 |
| Spanten luikenkap met roef | Luikenkap met roef op Skûtsje. |
 |
|
 |
|
| Achteraanzicht originele roef met globale maten | Zijaanzicht originele roef met relingen. Model lengte volgens stamgegevens 21,38 cm |
Reling roef:
Om de reling te bevestigen is een messing strip van 8 x 0,8 x 190 m/m lang in de gebogen vorm van de roef gemaakt. Deze strip is voorzien van messing busjes 2,5 x 1,5 x 10 m/m lang. De reling zelf is van messing rond 2 m/m met 1,5 m/m verticale tussenverbindingen van 6 m/m hoog die in de busjes schuiven en gelijmd of gesoldeerd worden. In verband met de kleine oppervlakten zijn alle verbindingen hard gesoldeerd.
Raamschuiven:
Bij het vervaardigen van veel dezelfde onderdelen is het handig om enkele hulpstukken te maken. Voor het maken van de raamschuiven (op z'n fries de skûven) zijn mijn hulpstukken weergegeven voor het met messing rond 1 m/m maken van 8 maal 2 schuifringen, een soldeerhulp om de 8 maal 2 schuifringen tijdens solderen op gelijke afstand en vertikaal te houden, een soldeerhulp om 12 platkop boutjes 2 m/m op een stukje vierkante buis 2 m/m met hard soldeer te solderen en een mal om twaalf 1,7 m/m gaten te boren. Zijn er veel bewerkelijke onderdelen nodig dan is het verstandig om zo'n onderdeel extra te maken, mocht er iets mis gaan dan hoef je niet weer alle handelingen voor één enkel onderdeel te verrichten.
 |
 |
 |
Linksboven de bak- en stuurboord relingen. Rechtsboven het resultaat van de relingen en raamschuiven. Links de gebruikte hulpstukken voor het maken van de schuifringen en het solderen hiervan. |
Gangboord reling:
De reling van het gangboord is op dezelfde manier bevestigd als de reling op de roef, alleen zijn de 2 m/m RVS bevestigingspennen nu door het rântsje en dek tot net in de lat rondom geboord. De verticale verbindingen van de reling zijn nu messing busjes van 3 x 2 x 11 m/m hoog. De reling zelf is van messing staf 3 m/m.
Zijzwaardblokken:
Het blok voor de bediening van de zwaarden is op het
rântsje bevestigd en is door de boording vastgezet met een RVS pen 2 m/m die ook als as voor de schijf van 8 x 3,5 m/m dienst doet. De haakse hoek wordt weer met twee componentenlijm bevestigd. De kikker voor het vastzetten van de zwaard-lijnen zit onder de gangboordreling en is gemaakt van 2 m/m RVS pennen. Ook deze pennen zijn door het rântsje en dek tot net in de lat rondom geboord en worden net als de overige pennen met twee componentenlijm (evt met een smal polyester matje) bevestigd.
 |
 |
 |
Om bij het wedstrijdzeilen snel te handelen worden de zijzwaarden niet met een zwaardlier maar vaak met de hand bediend. De inspanningen zijn geminimaliseerd door twee z.g. vioolblokken in de bedieningslijn op te nemen. Het tweede blok is aan de binnenkant van de boording naast de roef gemonteerd. Een vioolblok bestaat uit twee achter elkaar liggende schijven per blok. |
 |